بیماری اسهال در نوزادان

بیماری اسهال در نوزادان و شیرخواران

سیستم ایمنی بدن نوزاد بسیار ضعیف است و به‌همین‌دلیل به‌شدت دربرابر بیماری‌های مختلف آسیب‌پذیر است. معمولا پدر و مادرهایی که اولین بار است بچه‌دار می‌شوند، تجربه‌ی کافی برای نگهداری، خواباندن نوزاد، برخورد با گریه نوزاد و همچنین حمام کردن نوزاد ندارند و ممکن است نتوانند به‌خوبی نشانه‌های بیماری‌های مختلف را در او تشخیص دهند. یکی از بیماری‌هایی که می‌تواند برای نوزاد بسیار خطرناک باشد، اسهال نوزاد است. در این مقاله در مورد تشخیص، علت، پیشگیری و درمانِ اسهال نوزاد صحبت خواهیم کرد.

تشخیص بیماری اسهال در شیرخواران

اسهال نوعی بیماری عفونی و بسیار رایج است که در اثر آن، مدفوع شل و آبدار میشود به طوریکه بصورت کاملاً روان از بدن خارج می گردد.

احتمالا تشخیص اسهال نوزاد اندکی دشوار به نظر برسد. نوزادانی که صرفا از شیر (به خصوص شیر مادر) تغذیه میکنند، بعد از هر بار شیر خوردن عمل دفع را انجام می‌دهند و مدفوع نوزاد شل است. بدین ترتیب شل بودن مدفوع نوزاد همیشه نشانه ی بیماری اسهال وی نیست و امکان دارد طبیعی باشد. اما درصورتی که نوزاد از شیر مادر تغذیه میکند ، نوع غذای مادر هم در شکل مدفوع وی تأثیر دارد.

زمانی که نوزاد همزمان با استفاده از شیر، خوردنِ غذاهای جامد را هم آغاز میکند ، کم کم مدفوعش اندکی سفت تر میشود . اما باز هم بستگی دارد که چه قدر غذای جامد استفاده میکند . آبدار بودن مدفوع نوزاد معمولاً چیز نگران کننده ای نیست. ولی درصورتی که حرکات روده ای وی به صورت غیرمنتظره تغییر میکند و بیش ازحد عمل دفع را انجام میدهد و مدفوعش بیش ازحد آبدار و شل است، امکان دارد اسهال باشد.

پس باید گفت اسهال عبارت است از دفع مکرر مدفوع بیش از حد شل یا آبکی. روزانه تا 6 بار دفع مدفوع نرم در شیرخواری که از مادر تغذیه می کند، طبیعی است و نباید این وضعیت را با اسهال اشتباه کرد.اگر تعداد دفعات دفع مدفوع از 6 بار بیشتر شود و مدفوع به صورت آبکی باشد احتمالا کودک شما دچار اسهال شده است. در صورت ابتلای فرزندان به اسهال، برای پیشگیری از کاهش آب بدن به وی مایعات زیاد بدهید.

دلایل اسهال نوزاد

دلایل اسهال بسیار زیاد هستند. از مهم‌ترین دلایل اسهال نوزاد می‌توان به عفونت ویروسی، عفونت باکتریایی، انگل، مصرف آنتی بیوتیک و نوع تغذیه اشاره کرد.

عفونت ویروسی

ویروس‌هایی مانند روتاویروس، آدنو ویروس، کالیسی ویروس، آسترو ویروس و ویروس آنفولانزا می‌توانند سبب اسهال، استفراغ، درد در ناحیه‌ی شکم، تب و لرز و بدن‌درد شوند.

 عفونت باکتریایی

باکتری‌هایی مانند سالمونلا، شیگلا (shigella)، استافیلی‌کوک، کامپیلوباکتر یا ای.کولی (E. coli) می‌توانند سبب اسهال نوزاد شوند. از نشانه‌های عفونت باکتریایی اسهال شدید، و در کنار آن درد شکم، خون در مدفوع و تب هستند. (ممکن است کودک استفراغ کند/نکند.)

برخی از عفونت‌های باکتریایی خودبه‌خود برطرف می‌شوند، اما برخی دیگر مانند باکتری ای. کولی که در گوشت نیمه‌پز و سایر منابع غذایی وجود دارد بسیار جدی و خطرناک هستند. اگر کودک‌تان این نشانه‌ها را دارد، او را نزد پزشک ببرید. پزشک مدفوع نوزاد را برای یافتن نشانه‌های عفونت باکتریایی بررسی می‌کند.

هشدار

علائم خطر: در صورت همراهی اسهال با هر یک از علائم زیر فوری به پزشک مراجعه کنید:

. خواب آلودگی غیرطبیعی

. گود افتادگی چشم ها و یا خشکی زبان

. مدفوع سیاه رنگ یا خونی

. امتناع شیرخوار از تغذیه برای مدتی بیش از 3 ساعت (در شیرخواران زیر 3 ماه) یا بیش از 6 ساعت( در شیرخواران بالای3 ماه).

روش‌های درمان اسهال نوزاد

مصرف مایعات

قبل از هر چیز مراقب باشید کودک به‌اندازه‌ی کافی مایعات مصرف کند. کاهش بیش‌ازحد آب بدن کودک برایش خطرآفرین خواهد بود. اگر کودک استفراغ نمی‌کند، می‌توانید شیر یا شیر خشک به او بدهید.

اما اگر کودک نمی‌تواند شیر بخورد، با پزشک تماس بگیرید تا به شما محلول الکترولیتی مخصوص کودکان معرفی کند. این محلول‌ها در طعم‌های مختلف عرضه می‌شوند و بنابراین کودک ترغیب می‌شود آن را بخورد. می‌توانید آنها را از داروخانه‌ها تهیه کنید.

هنگامی‌که کودک اسهال دارد به او خوراکی شیرین مانند آب قند، نوشابه، آب‌میوه‌های غلیظ شیرین و ژله ندهید. همه‌ی این خوراکی‌ها قند دارند و آب را از روده جذب می‌کنند، بنابراین سبب بدتر شدن اسهال می‌شوند.

مصرف غذاهای متعادل‌کننده

درمان اسهال کودکان بزرگ‌تر که غذای جامد هم می‌خورند کمی ساده‌تر است. پزشکان توصیه می‌کنند در این موارد بهترین چیز کاهش وعده‌ی شیر و افزایش وعده‌ی غذای جامد و خشک است. موز، برنج، پوره‌ی سیب و نان تُست و نیز کربوهیدرات هایی شامل نان، غلات و گوشت بدون چربی، ماست، میوه‌ها و سبزیجات در درمان اسهال بسیار مؤثرند. این غذاها مواد مغذی ضروری برای مبارزه با عفونت را برای کودک تأمین می‌کنند.

اگر کودک اشتها ندارد و از خوردن امتناع می‌کند، نگران نباشید. تا زمانی که مایعات بدنش حفظ شود طی یک یا دو روز اشتهایش بهتر خواهد شد.